Efekt Pigmaliona w metodologii nauczania języka angielskiego dla dzieci

Jak pomóc dzieciom uczyć się języka angielskiego w zawrotnym tempie? Na pewno należy założyć, że dzieci po prostu potrafią szybko i efektywnie się tego języka uczyć. Co wcale, patrząc na wiele metod nauczania, nie jest takie oczywiste.

Temat Efektu Pigmaliona powinien znać każdy rodzic i każdy nauczyciel. Jest to odmiana samospełniającej się przepowiedni. Zjawisko, zgodnie z którym dzieci wykazują tendencję do takich zachowań jakich (nie zawsze świadomie) oczekuje od nich nauczyciel czy rodzic.

Czym jest efekt Pigmaliona?

Efekt Pigmaliona to fascynujące zjawisko psychologiczne, które pokazuje, jak nasze oczekiwania mogą kształtować rzeczywistość. Polega ono na tym, że im więcej oczekujemy od kogoś, tym bardziej ta osoba stara się te oczekiwania spełnić. To jakby nasze przekonania i oczekiwania miały magiczną moc wpływania na zachowanie i osiągnięcia innych.

Efekt Pigmaliona został po raz pierwszy opisany w 1968 roku przez psychologów Roberta Rosenthala i Lenore Jacobson. W swoich badaniach odkryli, że nauczyciele, którzy mieli wysokie oczekiwania wobec swoich uczniów, faktycznie obserwowali lepsze wyniki w nauce. To zjawisko pokazuje, jak potężne mogą być nasze myśli i przekonania w kształtowaniu rzeczywistości.

Samospełniająca się przepowiednia w edukacji efektem pigmaliona

Jak to działa w praktyce? Jeśli nauczyciel jest przekonany, że dziecko jest pojętne i ma wobec niego oczekiwania pozytywne – właśnie tak je traktuje. Jeśli zakłada, że określona tematyka nie jest dla dzieci za trudna, to po takie materiały sięga. Co więcej, w naszym przypadku ma to jeszcze jedno przełożenie.

Z drugiej strony, oczekiwania negatywne mogą prowadzić do ograniczenia postępów dziecka i obniżenia jego motywacji.

“Jeśli nauczyciel traktuje dziecko jako zdolne do efektywnej i szybkiej nauki, dobiera narzędzia i metody nauczania tak, by ten założony z góry postęp umożliwić.”

✨I tu dzieją się cuda.✨

Metodyczne niedowiarki i niskie oczekiwania

Istnieją podejścia do nauki języka angielskiego dzieci zakładające, że należy wprowadzać nie więcej niż określoną liczbę słów miesięcznie/tygodniowo. W skrajnych przypadkach liczba ta wynosi 3-5 słów. Bo dzieci rzekomo muszą sobie słownictwo dobrze utrwalić, w różnych kontekstach, specjalnie przygotowanych zadaniach i by te wszystkie nowo poznane terminy się nie mieszały.

Wielokrotnie słyszałam głosy, że dzieci w wieku przedszkolnym (nie czytające, nie piśmienne, nie mogące się na długo skupić) są “za małe” na ambitną naukę i duże partie materiału. Osoby te zakładają, że nie powinniśmy maluchów obciążać, przemęczać, mieszać im w głowach od nadmiaru a przede wszystkim – nie powinniśmy zabierać tym dzieciom dzieciństwa.
Zbyt niskie oczekiwania mogą ograniczać rozwój i osiągnięcia dzieci, co prowadzi do frustracji i braku motywacji.

Czy jest to prawda? Teoretycznie nie ale może się nią stać. Nauczyciel traktujący dzieci jako słabo pojmujące sprawia, że dzieci faktycznie będą uczyć się wolno a nawet niechętnie. Nauka nie jest skuteczna. Tym bardziej, że to co dla dorosłych jest “nieskuteczną nauką” dla dziecka jest po prostu nudno spędzonym czasem. Co tylko potęguje efekt.

Tymczasem odpowiedzialność leży po stronie dorosłych, podejściu samego nauczyciela i założeniach kursu języka angielskiego dla dzieci.

Rola oczekiwań nauczycieli

Oczekiwania nauczycieli mają ogromne znaczenie w procesie edukacyjnym. Kiedy nauczyciel wierzy w potencjał swoich uczniów i ma wobec nich wysokie oczekiwania, tworzy środowisko, które sprzyja rozwojowi i osiąganiu sukcesów. Nauczyciele, którzy stosują pozytywne przekonania, często wybierają metody nauczania, które motywują uczniów do podejmowania wyzwań i cięższej pracy. W efekcie uczniowie osiągają lepsze wyniki, co dodatkowo wzmacnia ich wiarę we własne możliwości.

Z drugiej strony, niskie oczekiwania nauczycieli mogą działać jak samospełniająca się przepowiednia. Kiedy nauczyciel zakłada, że uczniowie nie są zdolni do osiągnięcia wysokich wyników, może nieświadomie ograniczać ich możliwości, co prowadzi do zahamowania postępów i obniżenia motywacji. Dlatego tak ważne jest, aby nauczyciele mieli świadomość, jak ich oczekiwania wpływają na uczniów i starali się zawsze stawiać poprzeczkę wysoko.

Zaufaj dzieciom. Pozytywne oczekiwania. One potrafią więcej niż myślisz

A co by się stało, gdybyśmy zaufali dziecku i możliwościom jego mózgu? Co gdyby wykorzystać czas, gdy umysł dziecka wchłania wiedzę w zawrotnym tempie? Co by się stało gdyby nauczyciel przez cały czas trwania lekcji mówił do dziecka po angielsku? Co by się stało gdyby mimochodem rzucał konstrukcjami zdaniowymi, które są osadzone w kontekście wydarzeń ale wcale nie należą do programu dzisiejszej lekcji?

Pozytywne wzmacnianie, czyli stosowanie pozytywnych komunikatów, może znacząco zwiększyć motywację dziecka do nauki.

Powiem Ci co by się stało. Stworzylibyśmy otoczenie i warunki do nauki, które wspierają naturalne nabywanie nowej umiejętności. Zanurzenie w języku, wykorzystywanie słownictwa w niewymuszonej rozmowie, mimochodem pojawiające się zdania, które same wchodzą do głowy po odpowiednio dużej liczbie powtórzeń – to wszystko jest efektem zaufania dzieciom. Nauczyciel wie, że uczeń jesteś gotów.

Jak wykorzystać efekt Pigmaliona w praktyce?

Zastosowanie zjawiska psychologicznego, jakim jest efekt Pigmaliona w praktyce może przynieść niesamowite rezultaty, zarówno w edukacji, jak i w życiu codziennym. Oto kilka strategii, które mogą pomóc w wykorzystaniu tego zjawiska:

1. Pozytywne oczekiwania: Wierz w potencjał swoich uczniów i wyrażaj te oczekiwania w sposób konstruktywny. Pamiętaj, że twoje przekonania mogą kształtować rzeczywistość.
2. Konstruktywne wsparcie: Wyrażaj swoje oczekiwania w sposób wspierający. Zamiast krytykować, zachęcaj do podejmowania nowych wyzwań i ucz się na błędach.
3. Ambitne cele: Stawiaj realistyczne, ale ambitne cele. Wyzwania, które są nieco ponad obecne możliwości uczniów, mogą motywować do cięższej pracy i rozwoju.
4. Nauka na błędach: Błędy są naturalną częścią procesu nauki. Zachęcaj uczniów do wyciągania wniosków z niepowodzeń i nie poddawania się.
5. Stosowanie efektu Pigmaliona wobec siebie: Wyznaczaj sobie realistyczne cele i wierz w swoje zdolności. Twoje pozytywne oczekiwania wobec siebie mogą również prowadzić do lepszych wyników.

Pamiętaj, że oczekiwania stają się rzeczywistością. Wykorzystując efekt Pigmaliona, możemy tworzyć środowisko, które sprzyja rozwojowi i osiąganiu sukcesów.

Wymagaj od dziecka i od metody nauki języka angielskiego: oczekiwania nauczycieli

Badania nad efektem Pigmaliona pokazują, że oczekiwania wobec kogoś mogą znacząco wpływać na jego zachowanie i osiągnięcia. Doświadczenia i zdrowy rozsądek podpowiadają, że dzieciom należy stawiać poprzeczkę wysoko. Stawiać przed nimi wyzwania edukacyjne, zadania na miarę ale też odrobinę ponad. Jako rodzice i edukatorzy nie powinniśmy pozwalać sobie na zadowalanie się niskimi standardami.

Dzieci szybko rosną, szkoda czasu na nieefektywną naukę.

Angelika M. Talaga to neuropedagog, trener rodziców i popularyzator nauki. Prywatnie żona i mama. Na co dzień przekształca swoją wiedzę i doświadczenie w narzędzia, metody i strategie dla rodziców pomocne w wychowaniu kreatywnych, przedsiębiorczych i myślących dzieci. Kobieta z misją. Wiedzą dzieli się w podcaście i na blogu: www.godmother.pl.